格魯吉亞的歌聲
在網上看到了這段來自格魯吉亞的歌曲。由三個女生組成的ჯგუფი “მანდილი”（The Trio Mandili ），一支結他跟三把沒auto-tune過的聲音，就這樣用手機拍錄了下來。
本地的社交網絡既然沒有捕捉到，就由我來當說書佬好了。
（首先要註明的是，歌詞跟格魯吉亞的背景有很大的關係。但歌詞由格魯吉亞文翻譯成俄文、翻譯成英文，再由小弟翻譯成中文，故如有漏誤實屬無可避免。）
首先，我要講解一下格魯吉亞國內不同民族生活上的細微差別。雖然格國算不上一個大國，但其文化（及次文化）的多樣性是無容置疑的。不單止不同的地區有各自的方言，而其中兩個地區的人除了用格魯吉亞語溝通外，還會同時使用明格列爾語Mingrelian（主要在薩梅格列羅Samegrelo，一個處於格國西邊、鄰接黑海的地區）和斯凡語Svan（主要在Svaneti，一個處於格國西北部的山區）。
每一個地區都有獨特的習俗、甚至有其獨特的生活態度。影片中的女生唱的這首歌，是起源於格國東邊的另一個山區Khevsureti 。Khevsureti接壤印古什共和國與車臣共和國，而該地區的民族Khevsurs源於高加索的格魯吉亞山地人。Khevsurs跟其他大部份格國人一樣，都是信奉基督教。但由於基督教在公元四世紀才正式被格魯吉亞接納，所以很多山區仍然保留了（基督）教前的風俗文化。而Khevsurs 最出名的風俗，是男士喜以押韻的段落作對白針鋒相對，作為日常的娛樂活動。格國於十九、二十世紀其中一個最偉大的詩人會查詩貝拉（Vazha-Pshavela），就是來自Khevsureti。
這首歌的歌詞，是源於一男一女的對答。而歌詞內容，是關於Khevsurs族內一種非常有趣而獨特的男女關係，叫做Stsorproba（სწორფრობა）。中文大概可以翻譯成「對等伴侶」。
於族內，男生可以揀選一個女生開始其對等生活，而女生有權接受與否。他們可以換相送禮、可以接觸對方、可以親吻，也可以同床睡覺，但絕對不可發生性行為。他們在床上睡覺時不會脫衣，而且會在中間插上一把匕首，以示關係只限於親吻和單純的接觸。簡單而言，就是一種柏拉圖式的愛情。他們可以在黃昏和夜晚獨對，談論大家生活中各樣美好的事物。到黎明來臨時，傳統上女方要為男方準備一醥伏特加（格國山區沒有葡萄酒酒莊，所以以飲用伏特加為主）及一些乾糧，而男方則要感謝女方相陪的時間，然後才展開日間的工作。他們可以一直維持Stsorproba的生活，但不可以結婚。大部份時候，很多父母可能已經為兒女各自訂婚（相等於中國的指腹為婚）。Stsorproba的關係，往往就是要逃避跟一個陌生人盲婚啞嫁、而繼續跟喜歡的人生活的唯一方法。
這首歌的對答，就是說正在Stsorproba關係中的一男一女，在黎明來臨時依依不捨的情況。
＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊
“ზეცას შახენეო აპარეკავ,
მთვარე დათვისჯვრისკენ იტოლება,”
“ქალავ შავ თვალთ რაად მაპარებავ,
ანამც ჭერხოში რად მიყოლებავ?!”
“დღეს მე შენ სწორფერი ვიქნებიო,
ღამე გავიტანათ საუბარით.”
“ქალავ, ნუ ამირი ფიქრებიო,
მამშორდ გაიგონე ნაუბარი!
მამშორდ გაიგონე ნაუბარი.”
ზეცა უკეცია ვარსკვლავთ ფარდას,
მთვარეც გაწეულა დათვისჯვრისკენ,
“ვაჟავ, სად წახვედი, აღარ სჩანხარ,
ნეტავ, შენ სწორფერსამც დამიცდიდე.”
ღამე უტეხია მათ საუბარს,
დილა გათენებულ ნამიანი,
რიჟრაჟს არყიანი ბოთლა უყვარს,
ბოთლა ნაჭრელიან-სასმლიანი!
ბოთლა ნაჭრელიან-სასმლიანი.
სწორფერმ მიუტანა ბოთლით არაყ,
დილამ შუადღისკენ გაიწია,
კაცმა ყანწით სასმელ გადაცალა,
მერე ეშმაკურად ჩაიცინა.
ქალმა ლუკმა მისცა… თავ დახარა,
“კიდევ ერთი სთქვიო ხევსურისა…”
სასმელმ კაცის გონი გადაფარა,
(თანაც ის სწორფერი გვერდს უზის და…)
(თანაც ის სწორფერი გვერდს უზის და…)
“… რაებს ვაზრობ ღმერთმა მარისხას და…” –
შერცხვა, გადაეკრა სახადის ფერ,…
ნელა გადავიდა დათვისჯვარს და
ბილიკს გადაუყვა ხახმატისკენ.
「看看天空
月亮呼應著熊十字坳（Datvis Jvari Pass）
妳烏黑的眼晴內 在想些甚麼？
妳在凝望著我」
「我想做你的 對等伴侶
好讓我們能徹夜促膝長談」
「請不要迷惑我
我會聽從伴侶
我會聽從伴侶」
漫天舖上了繁星
月亮經已繞過熊十字坳
「你去了哪裡？不論你去了哪裡
我希望你都在期待著作我的伴侶」
夜晚在對話間溜走
黎明悄悄的來到
晨曦像一瓶果釀伏特加
一瓶不可缺少的清酌
一瓶不可缺少的清酌
她把酒拿了過來
早上又慢慢踏進正午
男生一邊以角杯盡飲
一邊痴心地微笑
女生低著頭把食物遞給他
「說點別的吧」
男生有點酒迷意亂
（而伴侶正坐在身旁）
（而伴侶正坐在身旁）
「我心中所想到的，讓神也會對我震怒」
他無地自容 忘了對等本質
只好沿熊十字坳走 離開往卡馬特（Khakhmati）去
＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊
關於這一切，還有很多很多伸延出來的題目可以說。科技、政治、音樂、女性主義……有機會再寫。
See also:
Khevsur Tradition on Gender Relations
cc photo via flickr user Levan Gokadze; Mt. Ushba @Svaneti 2010
二零一五年二月十六日註：
YouTube 上經已更新了英文翻釋，有興趣的人可以自行比較。
“Look at the sky Apareka (Name of man in georgia)
The moon is aligning to the Datvisjvari (Bear’s Cross Pass in Georgia, dusheti).
«Why are you looking like that with your black eyes, girl?
Why you following me in attic.”
“We will be Equals today (Equals “scorproba” tradition in Georgia).
So that we can spend the night in an inspiring conversation.”
“Don’t try to Blow my mind.
Leave, listen to my words.
The night sky is covered in blankets of stars.
The moon goes up to Bear’s Cross
“Where are you, boy, i can’t see you
i wish that you wait for your Equal.”
The night passed in conversations
Morning approached, reach with mildew.
Dawn likes a bottle of “araki” (fruit vodka)
A bottle containing the necessary drink.
The equal brought the bottle with drink
The morning approached the noon
The boy drank his drink with a horn
And smiled fondly
The girl presented him food and lowered her head
“Say something else for khevsurian”
The drink blurred his mind a little
And the Equal is sitting next to him
“What dirty thoughts came to me, let the god be angry with me”
He got ashamed of himself and lost his colour
And left in the direction of Bear’s Cross on his way to Khakhmati.
高人指點
Follow 爾雅集